Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew działa na ściany naczyń krwionośnych. Prawidłowe ciśnienie krwi przyjmuje wartości 120/80. Pierwsza liczba określa ciśnienie skurczowe, czyli ciśnienie panujące podczas wtłaczania krwi do naczyń podczas skurczu serca. Natomiast druga wartość to ciśnienie rozkurczowe, towarzyszące rozkurczowi serca i osiągające najniższe wartości. Skąd się bierze nadciśnienie? I dlaczego jest takie groźne?
Przyczyny nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze rozpoznawane jest przy wartościach powyżej 140/90, powtarzanych w kilku kolejnych pomiarach. Wg statystyk od 30 do 45% Polaków ma problem z nadciśnieniem, co doskonale obrazuje skalę problemu. Jest to najczęściej występująca choroba układu krążenia. Skąd się bierze nadciśnienie? Ponad 90% przypadków to tzw. nadciśnienie pierwotne o nieokreślonej przyczynie. Można jednak określić czynniki ryzyka, które sprzyjają rozwojowi nadciśnienia. Są to:
- nadwaga czy otyłość,
- brak rzucenia palenia papierosów,
- siedzący tryb życia,
- płeć męska,
- wiek powyżej 60. roku życia,
- cukrzyca typu 2,
- hiperlipidemia, czyli podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu i następowe zmiany miażdżycowe,
- stosowanie niektórych leków,
- predyspozycje genetyczne.
Znacznie rzadziej występuje nadciśnienie wtórne, będące następstwem innych chorób towarzyszących. Najczęstszą przyczyną nadciśnienia wtórnego jest anomalia naczyń krwionośnych zaopatrujących nerki lub schorzenia samych nerek. Wiąże się to ze zlokalizowanym w nerkach układzie renina – angiotensyna – aldosteron, odgrywającym kluczową rolę w regulacji ciśnienia tętniczego. ‚
Inne przyczyny nadciśnienia wtórnego to wady serca i dużych naczyń krwionośnych, zespół obturacyjnego bezdechu sennego, choroby neurologiczne lub stosowanie niektórych leków. Ponadto nadciśnienie wtórne może być generowane zaburzeniem funkcjonowania narządów wydzielania wewnętrznego: tarczycy, przytaczyc, rdzenia i kory nadnerczy czy przysadki mózgowej.
Objawy nadciśnienia tętniczego
Podstawą rozpoznania nadciśnienia jest pomiar wartości ciśnienia. Definicja nadciśnienia autorstwa Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego pozwala rozpoznać nadciśnienie, gdy podczas co najmniej dwóch wizyt lekarskich stwierdzane są wartości ciśnienia przekraczające 140/90. Pomocne jest także stwierdzenie obecności charakterystycznych objawów nadciśnienia:
- kołatanie serca,
- wzmożona potliwość,
- bezsenność i poranne zmęczenie,
- bóle i zawroty głowy,
- uderzenia gorąca z towarzyszącym zaczerwienieniem twarzy,
- obniżenie sprawności fizycznej,
- szum w uszach,
- krwotoki z nosa,
- zaburzenia widzenia,
- pulsowanie w skroniach.
Objawy te występują w różnych konfiguracjach i początkowo, gdy nadciśnienie jest nieznacznie podwyższone, objawy te mogą być trudno uchwytne. Z racji niespecyficznego charakteru wielu z nich, objawy mogą nie być kojarzone z podwyższonym ciśnieniem krwi. Dlatego tak ważne jest regularne, profilaktyczny pomiar ciśnienia, także u młodych osób. Coraz częściej bowiem nadciśnienie dotyka osób bardzo młodych.
Powikłania nadciśnienia tętniczego
Niezdiagnozowane i nieleczone nadciśnienie prowadzi do wielu groźnych powikłań. Najpoważniejsze z nich to:
- zwiększone ryzyko miażdżycy,
- przerost lewej komory serca,
- zawał serca,
- tętniaki aorty,
- niewydolność nerek,
- uszkodzenie nerek,
- uszkodzenie wzroku,
- udar lub wylew,
- zmiany degeneracyjne w ośrodkowym układzie nerwowym.
Najważniejsze przyczyny nadciśnienia to jednak przede wszystkim dieta i nadwaga. A i jeszcze ciąża u kobiet, ale w tym przypadku nadciśnienie jest przejściowe i nie działa tak do końca, że trzeba je leczyć, zwłaszcza że w ciąży nie można przyjmować leków, nie tylko na nadciśnienie, bez konsultacji z lekarzem.
Trzeba pamiętać, że nadciśnienie tętnicze to jest choroba na własne życzenie. To nie jest angina, albo inne bóle głowy, które można złapać czy się zarazić, dlatego nadciśnienie powinno się leczyć wyłącznie we własnym zakresie – każda wizyta lekarska płatna, leki na nadciśnienie tętnicze też 100% odpłatności i pewnie za pare lat by było dwa razy mniej chorych grubasków.